Liman Güvenliği

Dünya ticaretinin yaklaşık %80’inin denizyolu ile gerçekleştiriliyor olması, uluslararası ticarette denizyolu taşımacılığının ne derece önemli olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.

Deniz taşımacılığı; hava yoluna göre 14, karayoluna göre 7, demiryoluna göre 3,5 kat daha ucuz olması nedeniyle dünyada en çok tercih edilen ulaşım şeklidir. Dünya ticaretinin yaklaşık %80’inin denizyolu ile gerçekleştiriliyor olması, uluslararası ticarette denizyolu taşımacılığının ne derece önemli olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Deniz yoluyla taşınan ticari malların güvenli bir şekilde alıcılarına ulaştırılması denizlerin ve limanların güvenliğinin sağlanabilmesi ile mümkündür. Yenidünya düzeninin ekonomik sistemler üzerine inşa edildiği günümüzde, ülkelerin ticareti hayati önem taşımaktadır. Bu nedenle deniz yoluyla gerçekleştirilen ticaretin aksaması ülkelerin çok büyük ekonomik zararlara uğramasına neden olabilmektedir. Dünya ticaretinin %80’inin deniz yoluyla gerçekleştiği düşünüldüğünde deniz güvenliğinin önemi daha çok artmaktadır. Deniz limanlarında oluşabilecek tehlike ve tehditlere karşı, ticari limanların ve gemilerin güvenliğinin sağlanması ve bu kapsamda hazırlanan güvenlik planları arasında entegre bir yapının oluşturulması önem arz etmektedir.

Liman güvenliği

• Çevre güvenliği
• Liman giriş-çıkış kontrolü
• Arama operasyonlarının yönetimi
• Güvenlik kontrol noktası (OCC)
• Alarm sistemleri
• Harekete duyarlı dedektörler
• İzleme
• Kartlı geçiş sistemi
• CCTV
• İletişim sistemleri
• Test/onarım ve koruyucu bakım
• Yangın alarm sistemleri
• Güvenlik ekipman operatörlüğü
• Konvansiyonel X-RAY
• ETD (Patlayıcı iz tespit) cihazı
• EDS (Patlayıcı tespit sistemleri) cihazı
• K9 (EDD)
• El dedektörü (K9)
• Tehditli alana erişim kontrolü
• Devriye hizmetleri
• Gözetim, denetim
• Danışmanlık
• Acil durum müdahalesi
• Başlıklarını bünyesinde barındırmaktadır.

20.03.2007 tarih ve 26468 sayılı “Uluslararası Gemi ve Liman Tesisi Güvenlik Kodu Uygulama Yönetmeliği’nde yer alan tanımlarına göre Güvenlik Seviyeleri aşağıdaki şekilde kategorize edilmektedir:

Güvenlik Seviyesi 1: Asgari koruyucu güvenlik tedbirlerinin her zaman sürdürüleceği seviyedir.
Güvenlik Seviyesi 2: Bir güvenlik eylemi riskine karşı belirli bir süre boyunca uygulanacak olan, Güvenlik Seviyesi 1’e ilave koruyucu güvenlik tedbirlerinden oluşan seviyedir.
Güvenlik Seviyesi 3: Kesin hedefi tespit etmek mümkün olmasa dahi bir güvenlik eyleminin muhtemel ya da gerçekleşmek üzere olması durumunda kısa bir süre boyunca en ileri düzeyde ve belirli koruyucu güvenlik tedbirlerinden oluşan seviyedir.

ISPS Kod Nedir ?
11 Eylül olaylarından sonra tüm dünya, terörün küresel bir sorun olduğunun ve ülkelerin topyekûn ve koordineli bir şekilde bu sorunla savaşması gerektiğinin bilincine vardı. Bu doğrultuda Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) denizde ve denizden gelebilecek terör eylemlerinin önlenmesi amacıyla, gemi ve liman tesislerinin güvenliğine ilişkin yeni tedbirlerin alınması konusunda Deniz Güvenlik Komitesi’ni (MSC) yetkilendirilmiştir.
Deniz Güvenlik Komitesi (MSC) tarafından, denizde ya da deniz yoluyla gelebilecek terör eylemlerinin önlenmesine yönelik yeni kuralların belirlenmesi ile gemi ve liman tesislerinin güvenliği için yeni tedbirleri içeren, Uluslararası Gemi ve Liman Tesisleri Güvenlik Kod’u (ISPS CODE) oluşturulmuştur.
01 Temmuz 2004 tarihinde yürürlüğe giren, Uluslararası Gemi ve Liman Tesisleri Güvenlik Kod’u (ISPS CODE) ile denizcilik sektörüne, güvenlik (security) kavramı getirilmiş, IMO tarafından, gemilerle birlikte liman tesisleri de dahil olmak üzere, deniz güvenliğine yönelik yeni düzenlemelerin yapılmasına başlanmıştır.
Bu doğrultuda hazırlanan, limanların ve gemilerin her türlü güvenliğini sağlamak amacıyla oluşturulan ve Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) tarafından da onaylanan ISPS CODE’un getirdiği sorumluluk, liman yöneticileri, gemi sahipleri ve yük taşıyıcıları tarafından paylaşılmaktadır. IMO üyesi tüm ülkelerin ve denizcilik şirketlerinin sisteme dahil edilmesini öngören ISPS CODE’un kapsadığı konular arasında; gemi ve liman güvenliğinin yanı sıra güvenlik ekipmanı kurulup kontrol edilmesi, kargo giriş çıkışlarının denetlenmesi de bulunmaktadır.

“Yenidünya düzeninin ekonomik sistemler üzerine inşa edildiği günümüzde, ülkelerin ticareti hayati önem taşımaktadır.”

ISPS Kodun Amaçları:
Liman içinde veya gemi içerisinde yetkisiz personel olup olmadığını kontrol etmek, Kargo operasyonlarını ve insanların durumlarını uzaktan izleyerek herhangi bir durumda gemi ve liman güvenliğini tehlikeye atacak bir eylem durumunda olay büyümeden müdahalede bulunmak. Liman ve geminin içerisinde bulunduğu her güvenlik seviyesine göre tedbirler almak ve uygulamak. Dünya genelinde aynı yada herhangi bir merkezde oluşan veya oluşması mümkün olan güvenlik seviyelerini ve önlemlerini takip etmek.

CSO – Şirket Güvenlik Zabiti
CSO, şirket tarafından, işletme altında bulunan geminin ISPS güvenlik kurallarına uygun olmasını sağlamakla görevli kişidir. Belirli aralıklarla geminin ISPS Kod’a uygunluğu konusunda kontroller yapar.

SSO – Gemi Güvenlik Zabiti
SSO, şirket güvenlik zabitinin bir alt kademesi ile sınırlandırılmış, yani gemi ve gemi personelinin güvenliğini ISPS Kod kuralları çerçevesinde olacak şekilde uygun olmasını sağlayacak kişidir. Kısacası geminin ISPS Kod’a uygunluğunu gemi içerisinden hazırlayacak ve hazır olmasını sağlayacak kişidir.

SSP – Gemi Güvenlik Planı
ISPS Kod çerçevesinde, farklı ISPS Kod Güvenlik Seviyelerinde yapılması gereken farklı aksiyonları, hangi personelin nerede ne gibi görevleri olduğunu anlatan plandır.

Gemi Güvenlik Alarm Sistemi
Gemilerde, gemilere giriş yapan kişileri denetleyen metal detektörlerini de kapsayan özel ve farklı türde güvenlik cihazları vardır. Bu cihazlar olası tehdit durumunda gemide alarm vermeyip, liman tarafına bilgi vererek gemi güvenliğini ve limandaki güvenlik personelinin de duruma hemen müdahale etmesine olanak sağlamaktadır.

Limanlar İçin ISPS Kod
ISPS Kod, gemilerde olduğu gibi limanlarda da önemlidir ve en az gemilerde alınan önlemler kadar limanlarda da önlemler alınmaktadır.

Liman Tesisi Güvenlik Planı (PFSP)
Gemi güvenlik planı gibi, limanda oluşabilecek tehditlere karşı alınacak önlemlerin yer aldığı, ISPS Kod Güvenlik Seviyelerinin liman kısmı için belirtildiği özel bir plandır. Olası tehdit durumunda liman çalışanlarının görevleri ve sorumlulukları açıkça burada belirtilmektedir.

Liman Tesisi Güvenlik Zabiti
Liman tesisi güvenlik planını liman tesisinde uygulamasından sorumlu ve var ise eksikliklerin giderilmesinden sorumlu, ilgili devlet kurumunca da yeterliliği onaylanmış ve kararlaştırılmış kişidir. Liman tesisinin ve gemi ile yapılacak güvenlik protokolünün sorumlusudur.