Rusya Federasyonu – Ukrayna savaşının ilk yılında Karadeniz deniz güvenliğinin değerlendirmesi
Rusya Federasyonu-Ukrayna krizinin, sıcak çatışmaya dönüşmesinin ilk aşaması, Ukrayna’ya ait Kırım’ın Rusya tarafından 20 Şubat 2014’te işgal edilmesi ve müteakiben 18 Mart 2014’te ilhak edilmesi ile başladı. Bu süreçte batılı devletler bu oldubittiyi kabullenmemekle birlikte kayda değer ciddi bir tepki ya da Ukrayna ile dayanışma sergileyemedi. Buna paralel olarak beklediği desteği bulamayan Ukrayna meşru haklarını her ortamda dile getirmekle birlikte, topraklarını savunmak için ulusal bir direniş başlatamadı.
Kırım’ın ilhakından 2022 başına kadar geçen süreçte Rusya Federasyonu (RF) kontrollü bir tırmandırma stratejisi izledi. Özellikle deniz ticaretinin güvenliğini de etkileyen bu gelişmeler kapsamında, Ukrayna limanlarına uğrayarak kendi limanlarına gelen gemileri alıkoyma, yaptırım uygulama, Ukrayna’nın Azak Denizi’ndeki Maruipol Limanı’na yönelik deniz ulaştırmasını engelleme gibi uygulamalar kaydedildi.
2021 yılının sonuna doğru Rusya Ukrayna’nın sınır bölgesindeki Luhansk-Donetsk bölgesinde ayrılıkçı hareketlere açık desteğini artırmaya başladı. Bu süreçte ayrıca tatbikat görüntüsü altında sınır bölgelerine yoğun bir askeri yığınaklanma gerçekleştirdi. RF tarafından kontrollü olarak tırmandırılan krizin geldiği bu aşama, savaş olasılığının en yüksek olduğuna yönelik emareleri açıkça ortaya koydu. Nitekim, Rusya Federasyonu 24 Şubat 2022 tarihinde Ukrayna’ya saldırarak günümüzde de devam eden savaş durumunu başlatmış oldu. Rusya Federasyonu – Ukrayna Savaşının ilk yılında Karadeniz’de gözlemlenen olaylar Deniz Ticareti ve Deniz Güvenliği konusunda sadece bölgesel değil aynı zamanda küresel etkiler de yaratabilecek bir süreci başlattı. Savaşın, Karadeniz’de Deniz Güvenliği ve Deniz Ticaretine etkilerine kısaca değinmek gerekirse1;
- Karadeniz, savaş riski olan bölge:
Rusya saldırılarının başlamasıyla birlikte, Ukrayna Tuna Nehri kıyısındakiler hariç limanlarını gerekli haller dışında ticari operasyonlara kapalı tuttuğunu bildirdi. Ayrıca, IMO’ya tüm limanlarında Uluslararası Gemi ve Liman Güvenlik Kodu-ISPS Güvenlik Seviyesini 3’e çıkardığını duyurdu2. Rusya Federasyonu ise Azak Denizi, Kerç Boğazı’nın ticari gemilere kapalı olduğunu, ayrıca Karadeniz’in kuzey kesiminde Kırım’ın batısında her türlü ulaşımın yasaklandığını ilan etti. Rusya ayrıca, ISPS Güvenlik Seviyeleri yükseltilmiş olsa da Karadeniz’de bulunan tüm Rus limanlarının işletilmesinin rutin bir şekilde devam ettiğini, Karadeniz’deki Rus limanlarındaki kargo operasyonları kesinlikle gerekliyse, öncelikle Liman Tesisi Güvenlik Sorumlusu (PFSO) ile bir Güvenlik Deklarasyonu yapılması tavsiyesini duyurdu.
Şekil 1-Joint War Committee, War Risk Area4
Bunun üzerine NATO Denizcilik Merkezi (NSC) tarafından yayımlanan NAVAREA III 0124/2022’de3, 45o11’30” paralelinin kuzeyindeki deniz sahasının “savaş riski bölgesi” olduğu ve sivil deniz taşımacılığına tali hasar veya doğrudan isabet tehdidinin yüksek olduğunu bildirdi.Türkiye, Gürcistan, Bulgaristan ve Romanya tarafından Münhasır Ekonomik Bölgelerinde (MEB) ticari operasyonların devam edeceği, gerekli hallerde söz konusu limanlarında ISPS Güvenlik Seviyesinin yükseltilebileceğini duyuruldu.
Çatışmanın başlangıcında, yaklaşık 2000 denizci Ukrayna limanlarındaki 94 gemide mahsur kaldı. 10 gemi daha sonra Azak Denizi’nden güvenli bir şekilde ayrıldı ve Temmuz 2022’nin sonunda, gemilerde bulunan yaklaşık 450 denizciyle birlikte 84 ticaret gemisi kaldı. Bu sayı giderek azalmaya devam ediyor. Birçok gemi, mürettebatı değiştirmek için yerel gemi nöbetçileri istihdam etti ve bazı gemiler, mürettebatsız şekilde “soğuk servis dışı” durumda bırakıldı. Bazı gemilerde de mürettebat gemide kalmayı tercih etti5. Bugün itibariyle, Karadeniz’in kuzeyinde deniz ticareti ve güvenliğini etkileyen bu olumsuz durum, “Tahıl Koridoru İnisiyatifi” gemileri dışındaki deniz trafiği için önemli bir risk olarak varlığını sürdürüyor. - Karadeniz’de mayınlı sahalar ve sürüklenen mayınlar:
Rusya Federasyonu, 13-19 Şubat 2022 tarihlerinde, Karadeniz Filosuna bağlı suüstü gemileri ve denizaltıların katıldığı, Odessa kıyısı da dahil olmak üzere Karadeniz’de bir tatbikat düzenledi. Bunun üzerine Ukrayna tarafından 22 Şubat 2022’de bir NAVTEX yayımlanarak, mayın tehlikesi nedeniyle Odessa, Ochakov, Chernomorsk ve Yuzhni limanları yaklaşma sularında seyir yapılmasını yasakladığını ilan edildi6.
Estonya’ya ait bir yük gemisi, 3 Mart 2022’de Odessa açıklarında bir deniz mayınına çarparak battı7. Bunun üzerine, 15 Mart 2022’de mayın tarama gemilerinin rehberliğinde bir Rus amfibi görev gücü, Odessa yaklaşma sularına ilerledi, ancak herhangi bir amfibi operasyon gerçekleştirmeden geri döndü.
Ukrayna’nın, Rus Karadeniz Filosunun tatbikat görüntüsü altında icra ettiği harekatı, Odessa’ya olası bir amfibi harekâta dönüştürmesini önlemek üzere, karasularını mayınlamış olabileceği değerlendirildi.
Türk Deniz Kuvvetleri tarafından, 21 Mart 2022 tarihinde yayımlanan NAVTEX ile Karadeniz’deki gemileri mayınlara karşı uyaran bir açıklama yayınladı8.
Rusya tarafından yapılan açıklamada, çoğunluğu Odessa açıklarında konuşlandırılan 420 kadar mayının hava şartları nedeniyle serbest kalarak Karadeniz’de sürüklendiği belirtilmiş olsa da 2022 sonuna kadar, ikisi Romanya sularında, dördü Türkiye’de, on altısı Ukrayna’da ve biri Bulgaristan’da olmak üzere Karadeniz’de toplam 23 deniz mayını tespit edilerek etkisiz hale getirildi9.
Şekil 2- Ukrayna Güdümlü Mermileri ile İsabet Alarak Batan RF MOSKVA Kruvazörü
Karadeniz’de sürüklenen mayın tehdidi ticari deniz trafiğini ilk günlerde çok büyük ölçüde sekteye uğrattı. NSC tarafından yayımlanan NAVAREA III 0122/2022 ile bölgede seyreden ticari deniz trafiği uyarıldı. Gerek bölge ülkeleri ve gerekse NATO tarafından Karadeniz’de ticarete açık limanlar arası deniz güvenliğini sağlamak için çeşitli tedbirler düşünüldü. Bu kapsamda Türkiye tarafından, Karadeniz’de deniz karakol uçağı, helikopter, İHA ile havadan; mayın avlama gemisi ve karakol gemileri ile denizden olmak üzere Sahil Güvenlik Komutanlığı ve diğer kurumlarla koordineli olarak mayın gözetleme faaliyetleri icra edilmiş, mayın tespiti halinde SAS timlerimiz tarafından imha edilmiştir. Halihazırda, sürüklenen mayın tehlikesini bertaraf etmek maksadıyla Deniz Kuvvetleri Komutanlığımız, Romanya ve Bulgaristan Deniz Kuvvetleri dahil olmak üzere, ilgili tüm kurum ve kuruluşlar ile koordineli olarak gerekli tedbirlerin alınmasına devam etmektedir. Türkiye bu sürecin başında, NATO veya diğer bölge dışı ülkelerin Karadeniz’de bu konuda sağlayabileceği katkıların Karadeniz’deki güvenlik ve istikrarı daha da olumsuz etkilenebileceği kaygısı ile Türkiye ve diğer kıyıdaş ülkelerin imkanlarının bu sorunu çözmeye yeterli olduğunu beyan etmiştir10. Bu çerçevede, Deniz Kuvvetlerimiz, tarafından bugüne kadar (25.01.2023) toplam 6 bin 747 saat seyir ve 1496 saat uçuş gerçekleştirdi11. 26 Mart 2022’de İstanbul Boğazı girişinde, 28 Mart 2022’de İğneada ve 6 Nisan 2022’de Kefken açıklarında tespit edilen toplam 3 mayın SAS Timleri tarafından etkisiz hale getirildi. Son olarak 19 Ekim 2022’de Kıyıköy/Kırklareli açıklarında tespit edilen bir mayın daha SAS Timleri tarafından imha edildi.
NSC tarafından da sürüklenen mayınların, Karadeniz’in güneybatı kesimindeki kıyı ülkelerinin yetkilileri tarafından hala tespit edildiğini ve devre dışı bırakıldığını bildirildi. Bu nedenle, Karadeniz’in batı kesimlerinde seyreden gemi kaptanlarının, mürettebatını bu potansiyel tehditten haberdar etmeleri, yüzen nesnelerden kaçınmaları, personeli seyir halinde geminin baş-vasat hattının gerisinde tutmaları ve etkili bir gözcülük tesis etmeleri önerildi. Ayrıca gemi kaptanlarının, en son Seyir Uyarıları için yerel makamların yayınlarını izlemeleri, yürürlükteki tüm ilgili NAVAREA III uyarılarını almaları ve en son bilgiler için geminin yerel acenteleriyle iletişime geçmeleri ikaz edildi. - Karadeniz’de ticaret gemilerine yönelik tehdit:
Rusya’nın 2014 yılında Kırım’ı ilhak edişinden, Ukrayna’ya fiilen işgale giriştiği 24 Şubat 2022 tarihine kadar, Karadeniz’de RF ve Ukrayna donanmalarına ait çeşitli tip ve büyüklükte askeri gemiler savaşan tarafların doğrudan hedefleri olarak hasar aldı, batırıldı veya el konuldu (RF: 1 Kruvazör, 1 Yardımcı gemi battı, 1 karakol botu ve 1 yardımcı sınıf gemi hasar aldı; Ukrayna: 3 Gunbot, 1 S/G Bot, 1 Römorkör battı, 1 S/G Bot hasar aldı ve 100 askeri gemisine el konuldu). Ayrıca Ukrayna’ya ait çok sayıda sivil gemi Rusya tarafından kamulaştırıldı. Bu süreçte üçüncü tarafların ticaret gemilerine ait önemli bir problem yaşanmadı12.
RF’nun Ukrayna’yı işgale başladığından bugüne kadarki süreçte ise Karadeniz’de deniz güvenliğine yönelik tehdit seviyesinde önceki döneme göre kayda değer bir artış gözlemlendi. RF-Ukrayna çatışmasında Karadeniz’de savaşan tarafların deniz kuvvetleri unsurları doğal olarak birbirinin doğrudan hedefi oldu. RF-Ukrayna Savaşının başladığı 24 Şubat 2022’den 2022 yılı sonuna kadar, RF’nu Deniz Kuvvetleri’ne ait çeşitli tip ve büyüklükte 4 gemisi ve 3 karakol botu battı; 3 gemisi ve 3 karakol botu hasar aldı. Rus Donanmasının en büyük kaybı Ukrayna’nın Neptün güdümlü mermileri ile vurulan Moskva Kruvazörü oldu.
Şekil 3-Güdümlü Mermi Taarruzu ile Hasar Alan MV YASA JÜPİTER Gemisi
Ukrayna Deniz Kuvvetlerinin kayıpları ise çeşitli tip ve büyüklükteki 10 gemisi ve 11 karakol botu imha edildi; 7 gemisi ve 5 karakol botu hasar aldı; ayrıca Rusya tarafından 5 harp gemisine ve 11 karakol botuna el konuldu. RF-Ukrayna Savaşında 2022 yılında Karadeniz’de doğrudan hedef alınan savaşan tarafların deniz kuvvetleri unsurlarının yanı sıra bölgede deniz ticaretini sürdürmeye çalışan çeşitli bayrak/ülkelere ait ticaret gemileri de etkilendi. Bu ticaret gemilerinin bir kısmı savaşan tarafların bayrağını taşıyor olması ya da mürettebatı içerisinde Rus/Ukraynalı personel olması nedeniyle doğrudan hedef alındı. Diğer bayraklara sahip ticari gemilerden bir kısmı da ya caydırma maksadıyla doğrudan hedef alınarak, ya da bölgedeki çatışmaların tali hasarına maruz kalarak çeşitli zararlara uğradı. Ticaret gemilerinin bir kısmı top atışları, bir kısmı güdümlü mermi isabeti, bir adedi mayına çarpma ve bazıları da savaşan tarafların askeri unsurlarının gemiyi zapt ve müsadere etmesi ile karşı karşıya kaldı. Bu kapsamda 2022 yılında savaşın etkilerine maruz kalan toplam 26 sivil geminin bir adedi battı, 10 adedi hasar gördü, 15 adedi ise müsadere edildi. Söz konusu saldırılardan etkilenen ticaret gemilerinden biri de Marshall Adaları Bayraklı Türk Gemisi Yasa Jüpiter oldu.
Şekil 4-Rusya Federasyonu-Ukrayna Savaşı Nedeniyle 2022 Yılında Karadeniz’de İsabet Alan/Etkilenen Ticaret Gemileri
NATO Denizcilik Merkezi’nden (NSC) yapılan bir basın açıklamaları ile sivil gemilerin doğrudan veya dolaylı olarak vurulduğuna dair birkaç açık kaynak raporuna atıfta bulunarak, Karadeniz’in kuzeybatı kesiminde, Ukrayna karasuları ve bitişik uluslararası sular içinde kuzeybatı Karadeniz’deki savaş eylemleri nedeniyle sivil gemilere yönelik yüksek bir tali hasar riski olduğu belirtilerek, bu sulardan geçen gemilerin güncellemeler konusunda müteyakkız olmaları ve olayları ulusal makamlarına bildirmeleri konusunda ikaz edilmiştir13.
2022 yılı saldırılarının yer aldığı yukarıdaki liste sonrasında, Ukrayna’nın Kherson limanında bulunan Vanuatu Bayraklı 2 Türk gemisi daha Rusya tarafından yapılan füze saldırılarına hedef oldu. 24 Ocak 2023’te düzenlenen bu saldırılarda, Türk genel kargo gemisi MV TUZLA (3.943 Dwt) isabet alırken, MV FERAHNAZ gemisi de (4.750 Dwt) aynı saldırıda şarapnelle hasar gördü14. - Karadeniz tahıl koridoru:
Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’ya saldırarak başlattığı işgal girişimi, daha önce Karadeniz yoluyla önemli bir ihracatçı olan Ukrayna’dan deniz yoluyla yapılan tahıl sevkiyatlarının tamamen durmasına yol açtı. Bu durum, dünya gıda fiyatlarının yükselmesine ve düşük gelirli ülkelerde kıtlık tehdidine neden oldu. Türkiye’nin öneri, girişim ve ev sahipliğinde, BM’nin desteğiyle başlatılan dörtlü görüşmeler 22 Temmuz 2022’de İstanbul’da imzalanan, Ukrayna limanlarından tahıl ve gıda maddelerinin güvenli taşınmasını öngören ve “Karadeniz Tahıl Girişimi” olarak adlandırılan bir anlaşmanın Türkiye ve Birleşmiş Milletler (BM) ile Rusya ve Ukrayna arasında imzalanması ile çözüme kavuştu15.
Ukrayna Limanlarından Tahıl ve Gıda Maddelerinin Güvenli Taşınması Girişimi Anlaşması 120 gün süreyle geçerli olacak ve süre sonunda yenilenmesi değerlendirilecek şekilde imzalandı. Bu çerçevede, gıda krizini ele almaya çalışmak için belirli limanlardan güvenli bir şekilde tahıl ihraç etmek için prosedürler oluşturdu. Türkiye’de BM’nin sekretaryası ile ortak bir koordinasyon ve teftiş merkezi kuruldu. Orijinal anlaşma 19 Kasım 2022’de sona erecekti. Rusya, Karadeniz’in başka yerlerinde Rus donanma gemilerine düzenlenen insansız hava aracı saldırısı nedeniyle anlaşmaya katılımını birkaç günlüğüne askıya aldı, ancak arabuluculuğun ardından yeniden katıldı. 17 Kasım 2022’de BM ve Ukrayna, anlaşmanın 120 gün daha uzatıldığını duyurdu. Anlaşmanın imzalanmasından Şubat 2023’ün başına kadar, 20 milyon tonun üzerinde tahıl ve diğer gıda ürünlerini taşıyan 715’ten fazla sefer başarıyla Ukrayna limanlarından ayrıldı. Söz konusu anlaşma kapsamında, Karadeniz Tahıl Girişimi’nin uygulanmasını kolaylaştırmak ve gemilerin Ukrayna’dan ilgili gıda maddeleri, gübre, tahıl ve tahıl ihraç etmesine olanak sağlayacak bir insani deniz koridoru oluşturmak amacıyla, 27 Temmuz 2022’de İstanbul’da, Rusya Federasyonu, Türkiye, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler temsilcilerinden oluşan “İstanbul Ortak Koordinasyon Merkezi (JCC)” kurulmuştur16.
JCC’nin temel görevleri, ticari gemilerin hareketini izlemek, Ukrayna limanlarına ve limanlarından yapılan sevkiyatlar için geliştirilen prosedürlere uyulmasını kontrol etmek, himayesinde ortak denetim ekipleri tarafından gemilerin denetimlerini sağlamaktır17. Ticari gemiler, uygun izleme, denetim süreci ve güvenli geçiş sağlamak için doğrudan JCC’e kayıt yaptırabilmektedir. - Karadeniz’de siber saldırılar:
Karadeniz’de Siber saldırılar yıllardır elektronik aldatma, karıştırma, sahte temas yaratma, farklı GPS koordinatları üretme gibi birçok farklı yöntemlerle yapılmaktaydı.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından hem Ukrayna’nın karada konuşlu kritik tesis ve altyapısına hem de Karadeniz’deki askeri ve sivil gemilere yönelik siber saldırılarda da önceki döneme göre kayda değer bir artış oldu. NATO Denizcilik Merkezi’nden (NSC) tarafından, Karadeniz’in kuzeybatı kesiminde seyreden sivil gemiler, GPS paraziti sorunları, AIS aldatması, diğer elektronik müdahale ve siber saldırı tehdidinin yüksek olduğu konusunda (NAVAREA III 0124/2022) uyarılmış, bölgede deniz ticaretinin taciz edilmesi ve siber müdahale yöntemleriyle yönünün değiştirilmesi yüksek olasılık olarak değerlendirilmiştir18. - Karadeniz’deki deniz güvenliğinin deniz taşımacılığı üzerindeki etkileri:
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, küresel bir endüstri olarak denizciliği de derinden etkiledi. Can kayıpları, gemi kayıpları, ticaretin aksaması, artan yaptırımlar ve artan maliyetler, RF-Ukrayna savaşının denizcilik sektörü için yarattığı olumsuz sonuçlardan sadece birkaçıdır19.
Gemilerin ve mürettebatın güvenlik ve emniyeti
Çatışmanın denizcilik üzerindeki ilk bariz etkisi, bölgede faaliyet gösteren gemiler ve mürettebatının emniyet ve güvenliğine yönelik ciddi ve acil bir tehdit oluşturmasıdır. Çatışmanın başlangıcında Ukrayna limanlarında mahsur kalan gemi ve personeli önemli deniz ticaretinin bekası açısından büyük bir kriz oluşturdu. Söz konusu gemiler ve mürettebatın bir kısmı görüşmeler sonucu serbest kalsa da devam eden süreçte ticaret gemilerinin ve personelinin savaşın doğrudan veya dolaylı hedefi halinde bulunmaya devam etmesi, deniz ticaretinin serbest, güvenli ve emniyetli sürdürülmesi için önemli bir tehdit oluşturdu.
Yakıt fiyatlarında ve işletme maliyetlerinde artış
Savaşın başlamasıyla birlikte, önemli bir petrol ve gaz ihracatçısı olan Rusya Federasyonu’nuna karşı uygulanan çeşitli ticaret yaptırımları ve yakıt lojistiği zorlukları yakıt fiyatlarını yükseltti. Beklendiği gibi, yüksek enerji maliyetleri aynı zamanda deniz yakıt ikmali fiyatlarının da artmasına yol açarak tüm deniz taşımacılığı sektörleri için nakliye maliyetlerini yükseltmiştir.
UNCTAD tarafından20, deniz ulaştırmasında kullanılan çok düşük kükürtlü akaryakıtın küresel ortalama fiyatının, yılın başına kıyasla %64 arttığı belirtilmektedir. Bu artan maliyetlerin tüketiciler için daha yüksek fiyatlar anlamına gelmesinin yanı sıra yoksulluk uçurumunu genişletme tehdidi oluşturacağı ve bu eğilimin sonuçlarının yalnızca nakliye ile sınırlı olmayacağı anlaşılmaktadır.
Alternatif yakıtlara geçiş
Savaşın başlaması sonrasında, Rus petrolüne yönelik genişletilmiş yaptırımların bir sonucu olarak ortaya çıkan enerji krizi, bunker yakıtının maliyetini artırdı ve bulunabilirliğini zorlaştırdı. Bunun sonucunda Denizcilik endüstrisi IMO çevre düzenlemelerine uygun ve küresel tedarik sürdürülebilirliği olan alternatif yakıt arayışlarına başladı.
Ticaret kesintisi
Savaş öncesinde Ukrayna ve Rusya, küresel gıda miktarının yaklaşık %12’sini ihraç ediyordu. Büyük bir çoğunluğu Karadeniz yoluyla ihraç edilen bu ürünler, çatışmada ticari gemilerin vurulmasıyla, operatörler ürün kaynaklarını ve gemileri yeniden yönlendirmek zorunda kaldı. Büyük nakliye şirketleri, Ukrayna ve Rusya’ya yapılan sevkiyatları askıya aldı. Karadeniz’deki önemli nakliye yolları (özellikle Odesa ve Azak Denizi) engellendi ve küresel gıda güvenliği için ciddi riskler oluşturdu.
Deniz sigortası ve yasal konulardaki belirsizlik
Deniz sigortası poliçeleri normalde gemilere el konulmasını veya deniz mayınlarından kaynaklanan hasarlar veya gemilere yapılan saldırılar gibi savaş veya düşmanca eylemlerden kaynaklanan fiziksel hasarları kapsamaz. Karadeniz’de ticaret gemilerinin ve mürettebatın Rusya-Ukrayna Savaşının doğrudan veya dolaylı hedefi haline gelmesi sigortacılık sektörü açısından kaygı uyandıran yeni bir durum yarattı. Gemi sigortacıları, büyük kayıplar karşısında Rusya, Ukrayna ve Beyaz Rusya’daki savaş riski teminatını iptal ettiklerini belirttiler.
Bu durum, çatışmanın genel belirsizliği ve etkilenen gemi ve kargo politikaları için yasal birçok soru ve sorunu tetikledi. Ayrıca lojistik ve liman operasyonlarındaki aksamalar, altyapının tahrip olması ve ticaret kısıtlamaları deniz sigortası maliyetlerini artırdı.
Ekip sıkıntısı
ICS verilerine göre dünyada toplam 1,89 milyon denizci var ve bunların %10’u Rusya, %4’ü Ukrayna’dandır. Silahlı çatışma, Rusya’ya birçok doğrudan uçuşun askıya alınmasına, Rusya ve Ukrayna limanlarına daha az gemi uğrayışına neden oldu ve bunun sonucu olarak, bu ülkelerden gelen denizcilerin, tıpkı salgın sırasında olduğu gibi, sözleşmelerinin bitiminde evlerine dönmelerini zorlaştırdı. Ekip değişikliği operasyonlarında artan bu karmaşıklığının, sektörü olumsuz yönde etkilemeye başladığı gözlemleniyor.
Sonuç olarak; Rusya Federasyonu – Ukrayna arasında devam eden savaş nedeniyle Karadeniz’de ticaret gemileri ve personeli için güvenlik ve emniyet durumu risk oluşturmaya devam ediyor. Karadeniz’in savaş tehlikesi olan bölgelerinde faaliyet gösteren tüm gemilerin durumu dikkatli bir şekilde değerlendirmesi, personelin müteyakkız olmaları ve bir olay durumunda kriz iletişim planı da dahil olmak üzere ilgili acil durum planlarını gözden geçirmeleri tavsiye ediliyor. Gemi armatörleri, İşletmecileri ve kaptanlarının da Karadeniz bölgesine seyreden gemilerindeki personelini güvenlik tehdit ve riskleri konusunda bilgilendirmeleri ve farkındalıklarını artırmaları gerekiyor.
Ayrıca tüm ticaret gemilerinin, bayrak idarelerinden geçerli ISPS Kodu güvenlik seviyelerine ilişkin güncel güvenlik bilgilerini alarak buna uygun tedbirleri uygulaması gerekiyor. Bunlara ilave olarak Karadeniz’e sahildar ülkelerin bölgeye ilişkin NAVTEX yayınlarının, NATO Denizcilik Merkezi (NSC) tarafından yayımlanan uyarı ve bilgilendirmelerin yakinen takip edilmesinin gemilerin ve personelin güvenlik ve emniyeti, serbest ticaretin sürdürülebilirliği açısından son derece önemli olduğu değerlendirilmektedir.
1 https://www.gard.no/web/updates/content/33328301/war-in-ukraine-impacton-maritime-situation
2 https://www.mardep.gov.hk/en/faq/pdf/imo_4518.pdf
3 https://armada.defensa.gob.es/ihm/Aplicaciones/Navareas/Index_Navareas_xml_en.html#divVisorNavarea
4 https://latitudebrokers.com/joint-warcommittee-updates-war-listed-areas-on-7thmarch-2022/
5 https://www.imo.org/en/MediaCentre/HotTopics/Pages/MaritimeSecurityandSafetyintheBlackSeaandSeaofAzov.aspx
6 https://www.turkishminute.com/2022/03/31/lysis-who-is-responsiblefor-the-threat-of-floating-mines-in-the-blacksea/
7 https://www.bbc.com/news/worldeurope-60606515
8 https://www.hurriyetdailynews.com/turkish-authorities-warn-against-drifting-minesin-black-sea-172413
9 https://www.euronews.com/2022/08/11/ukraine-war-driftingmines-pose-deadly-threat-in-black-seawaters#:~:text=So%20far%2C%2022%20sea%20mines,Ukraine%20and%20one%20in%20Bulgaria.
10 https://www.trthaber.com/haber/gundem/msb-karadenizde-gorulen-mayinlarla-ilgili-tedbirleralindi-668768.html
11 https://www.msb.gov.tr/SlaytHaber/2512023-54186
12 https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_ship_losses_during_the_Russo-Ukrainian_War
13 https://www.maritimeprofessional.com/news/from-mines-spoofing-assessing-risks-374680
14 https://www.marinelog.com/news/two-turkish-owned-ships-hit-in-russian-attack-on-kherson/
15 https://en.wikipedia.org/wiki/Black_Sea_Grain_Initiative
16 https://www.imo.org/en/MediaCentre/HotTopics/Pages/MaritimeSecurityandSafetyintheBlackSeaandSeaofAzov.aspx
17 https://www.un.org/en/black-sea-grain-initiative/background
18 https://shipping.nato.int/nsc/operations/news/-2022/risk-of-collateral-damage-in-the-north-western-blacksea-2
19 https://safety4sea.com/cm-year-in-review-how-the-russian-invasion-of-ukraine-affected-shipping-in-2022/
20 https://unctad.org/system/files/official-document/tdr2022overview_en.pdf