Toplumsal olaylarda özel güvenlik
Özel güvenlik görevlilerinin görev ve yetkilerinin belirlendiği mevzuat hükümleri incelendiğinde kamu güvenliğini tamamlayıcı mahiyette görev yapan özel güvenlik görevlilerinin görev ve yetkilerinin; görev alanında ve görev süresince olmak şartı ile can ve mal güvenliğinin sağlanması amacıyla kapsamı ve sınırları mevzuat ile belirlenen faaliyetler olduğu görülmektedir.
Toplumsal olay, otoriteye, mülkiyete ya da insanlara karşı şiddetli bir toplumsal rahatsızlıktan kaynaklanan bir grup tarafından karakterize edilen sivil itaatsizlik biçimidir. Olaylar genellikle ayaklanma, vandalizm ve kamusal veya özel mülkiyet tahribatını içerir. Hedeflenen mülk, olaylara ve ilgili kişilerin eğilimine bağlı olarak değişmektedir. Hedeflere mağazalar, araba, restoranlar, devlet kurumları ve dini yapılar dâhildir.
2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu 3. maddesi “herkesin önceden izin almaksızın, silahsız ve saldırısız olarak kanunların suç saymadığı belirli amaçlarla toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına sahip olduğu” hükmünü içermektedir.
Kanun; toplantı ve gösterilerin düzenlenmesine ilişkin koşulların yanında toplantıların ertelenme ve yasaklanma şartlarını ve kanuna aykırı toplantı halinde ceza hükümlerini düzenlemiştir. Buna göre “milli güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlakın korunması, başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması” amaçlarıyla vali veya kaymakamlar toplantı yapılmasını erteleyebileceği gibi suç işleneceğine dair açık ve yakın tehlike mevcut olması halinde yasaklama kararı da verebilecektir.
2911 sayılı yasanın 22, 23, 24 ve 27. maddelerinde toplantı ve gösterilere ilişkin yasaklar, kanuna aykırılık halleri ve dağıtılmasının koşulları düzenlenmiştir. 28-34. maddeler arasında ise ceza hükümlerine yer verilmiştir.
Uygulamada en fazla karşımıza çıkan 28, 32 ve 34. maddelerdir. Yasanın bu maddelerinde düzenlenen suçun ön koşulu “kanuna aykırı toplantı”nın söz konusu olmasıdır. O halde kanuna aykırı toplantının ne olduğu hakkında bir tanımlama yapılması zorunluluğu vardır. 2911 sayılı kanunun 9. ve 10. maddelerinde toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenlemek için mülki idare amirine bildirimde bulunma şartı getirilmiştir. Yasanın 22. Maddesinde ise mekânsal sınırlamalara yer verilmekte, “genel yollar ile parklarda, mabetlerde, kamu hizmeti görülen bina ve tesislerde ve bunların eklentilerinde ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne bir kilometre uzaklıktaki alan içinde toplantı yapılamaz ve şehirlerarası karayollarında gösteri yürüyüşleri düzenlenemez” denilmektedir. Bildirim yükümlülüğü ve mekânsal yasaklara uyulmaması halinde de kanuna aykırı toplantı söz konusudur.
Ülkemizde 80’li yıllarda yürürlüğe giren 22.07.1981 tarihli ve 2495 sayılı Bazı Kurum ve Kuruluşların Korunması ve Güvenliklerinin Sağlanması Hakkındaki yasayla uygulamaya geçirilen özel güvenlik uygulamaları, 2004 yılında yürürlüğe giren 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunu ile hızlı bir gelişim ve büyüme göstererek bugün önemli bir sektöre dönüşmüştür. Bu kanunun 1.maddesi, özel güvenliği; kamu güvenliğini tamamlayıcı mahiyetteki özel güvenlik hizmetlerini yerine getiren bir unsur olarak tanımlamaktadır.
Özel güvenlik görevlilerinin görev ve yetkilerinin belirlendiği mevzuat hükümleri incelendiğinde kamu güvenliğini tamamlayıcı mahiyette görev yapan özel güvenlik görevlilerinin görev ve yetkilerinin; görev alanında ve görev süresince olmak şartı ile can ve mal güvenliğinin sağlanması amacıyla kapsamı ve sınırları mevzuat ile belirlenen faaliyetler olduğu görülmektedir. Bu sebeple toplumsal olaylara müdahalede ve halen içinde bulunduğumuz kamu sağlığını tehdit eden salgın hastalıkla müdahalelerde, mülki idare amirleri tarafından kolluk kuvvetleri le birlikte özel güvenlik görevlilerine görevler verilebilmektedir.
Özel güvenlik personelinin toplumsal olaylarda nasıl davranacakları konusunda bir bilgi ve eğitim eksikliğinin tespit edilmesiyle başta İstanbul olmak üzere tüm yurtta Özel Güvenlik Şube Müdürlüğü’nce, kentteki üniversitelerde, AVM’lerde çalışan özel güvenlik görevlilerine yönelik, “terör saldırıları, toplumsal olaylar ve şüpheli şahıslara müdahale” konularında teorik ve uygulamalı eğitimler verildi. Teorik eğitimin ardından özel güvenlik görevlilerine pratik çerçevesinde; kalkan ve cop kullanma ile kapama düzenini gösterilmesi, havai fişek ve molotof kokteylli saldırılara karşı korunma ve müdahale edilmesi, gazlı müdahale ve gazın etkisinden kurtulma yollarını konusunda bilgiler verildi.
Özel güvenlik hizmetlerinde; alanlar ve eylemler yönünden çeşitli sınırlamalar vardır. Özel güvenlik görevlisinin işyeri ve yaşam alanı görev yaptığı yerdir. Bakma, görme, izleme, muhakeme, analiz-sentez, sonuç, koruma-kollama, müdahale, muhafaza, bilgi özel güvenlik görevlisinin görev başlıklarıdır. Bu konulara baktığımızda eğitimin, eğitimli olmanın önemini açıkça görmek mümkündür. Görevli olarak hepsini bir arada bulundurmak, emniyet ve asayişi sağlamak için profesyonel bir donanıma sahip olmayı gerektirir.
