Hırsız alarm sistemlerinde EN50131 Standartlarına göre güvenlik dereceleri
Ülkemizde gün geçtikçe yaygınlaşan ve birçok konut ya da ticari tesiste ihtiyaç duyulan hırsız alarm sistemlerine ilişkin uyulması gereken standartlar bulunmaktadır. Türkiye olarak Avrupa Birliği tarafından yayınlanan standartlara uyumluluk sağlamaya çalıştığımız için hırsız alarm sistemlerinde de uyulması gereken Avrupa normları bulunmaktadır. Ülkemizde de TSE, Avrupa Birliği tarafından yayınlanan standartlara uyum sürecinde hırsız alarm sistemlerinde de uyulması gereken standartlar yayınlanmış ve yayınlanmaya devam etmektedir. Bu bildiride Avrupa Birliği ülkelerinde geçerli olan EN50131 hırsız alarm sistemleri standartları içerisinde yer alan güvenlik dereceleri hakkında bilgi verilmektedir. Güvenlik dereceleri tüm Avrupa Birliği ülkeleri tarafından bilinen ve sistem kurulumlarında takip edilmesi gereken önemli bir konu olmasına rağmen ülkemizde henüz yaygınlık kazanmamış ve bilinirliği konusunda gerekli çalışmalar yapılmamıştır. Bildirinin amacı tasarımcıların, son kullanıcıların, sistem kurulumu yapan firmaların ve kontrol birimlerinin bu konuda bilinçlendirilmesi gerekmektedir.
Avrupa Birliği tarafından Hırsız Alarm Sistemleri için EN50131 standardı ve CLC/TS 50131 teknik şartnameleri düzenlenmiş ve üreticilerin hırsız alarm sistemlerinde kullanılan ürünlerini bu dökümanlara uygun şekilde üretmeleri istenmiştir. 50131 standartları ve teknik şartnameleri aşağıdaki alt başlıklardan oluşmaktadır:
EN 50131-1 – Genel Gereksinimler
EN 50131-2-2– Hırsız Alarm Sistemi PIR Dedektörleri
EN50131-2-3– Hırsız Alarm Sistemi Mikrodalga Dedektörler
EN 50131-2-4 – Hırsız Alarm Sistemi Dual (PIR ve Mikrodalga) Dedektörler EN 50131-2-5 – Hırsız Alarm Sistemi Dual (PIR ve Ultrasonik) Dedektörler
EN50131-2-6– Hırsız Alarm Sistemi Manyetik kontaklar
EN 50131-2-7-1– Hırsız Alarm Sistemi Cam- kır Dedektörler (Akustik)
EN 50131-2-7-2– Hırsız Alarm Sistemi Cam- kır Dedektörler(Pasif)
EN 50131-2-7-3– Hırsız Alarm Sistemi Cam- kır Dedektörler(Aktif)
EN 50131-2-8 – Hırsız Alarm Sistemi Darbe Dedektörleri
EN 50131-3 – Kontrol ve Gösterge Cihazları (kontrol paneli ve tuş takımı)
EN 50131-4 – Uyarı Cihazları (siren ve zil) EN 50131-5-3 – Radyo frekans ile haberleşen hırsız alarm sistemi cihazları arasındaki ara bağlantılar
CLC/TS 50131-5-4 – Hırsız Alarm Sistemi cihazları sistem uyumluluk testi
EN 50131-6 – Güç Kaynakları
CLC/TS 50131-7 – Uygulama Kılavuzları (kurulum ve bakım)
EN 50131-8 – Güvenlik Amaçlı Sis Cihazları /Sistemleri
CLC/TS 50131-11 – Panik Alarm Cihazları
EN50131 standartlarının en önemli özelliği binalarla ilgili riskin değerlendirilmesi ve sistemin güvenlik derecesi (security grade) ölçütüne karar verilmesidir. Bir sistemin güvenlik derecesine bu şekilde karar verilmesi sistemin kapsamını ve sabotaj güvenliği ihtiyaçlarını belirleyecektir.
Yayınlanan standartlara göre bir Hırsız Alarm Sistem’inde yer alan tüm cihazların belirtilen özelliklere uygun olarak üretilmesi ve kurulumunun yapılması gerekmektedir. Avrupa Birliği üye ülkelerinde kurulan sistemin o yapı için ihtiyaç duyulan güvenlik derecesine karar veren merci ise risk değerlendirme merkezleri ve sigorta kurumlarıdır. Bu kurumlar hırsız alarm sisteminin kurulacağı yapının hırsızlık riskine göre bir derece belirlemekte, kurulumcu firma da bu dereceye göre ürün seçimi yapmakta ve sistemi devreye almaktadır.
GÜVENLİK DERECELENDİRMESİ
EN50131 standartlarının öne çıkan en önemli noktalarından birisi güvenlik dereceleridir.
Her hırsız alarm sistemi kurulumunda çeşitli etkenler değerlendirilerek sistemin güvenlik derecesi belirlenmelidir.
Güvenlik derecesinin tespitinde öne çıkarılması gereken iki etken vardır:
Soygunu gerçekleştirecek kişinin sınıflandırılması
Soygunun gerçekleştirilmesi için harcanması gereken süre
Grade-1: Soygun ihtimalinin düşük olduğu yerler için kullanılan derecelendirmedir. Soygun için çok cazip olmayan eşya/mal içeren ve soygunu gerçekleştirecek kişinin plan yapmasını gerektirmeyecek yerlerdir. Soygun yapacak kişinin çekiç, keski, tornavida, pense gibi basit el aletlerine sahip
olduğu ve kapıyı kırarak erişim sağlayacağı kabul edilir.
Grade-2: Soygun ihtimalinin Grade-1’e göre daha yüksek ihtimalli olduğu yerler için kullanılan derecelendirmedir. Korunan alanda deneyimli bir soyguncunun ilgisini çekebilecek nitelikte bir eşya/mal bulunmaktadır. Bu durumda soygunu gerçekleştirecek kişi hırsız alarm sistemlerinin nasıl çalıştığına dair bilgi sahibidir ve basit bir alarm sisteminin devre dışı bırakılması için matkap, ölçü aleti gibi gerekli aletleri yanında getirebilme ihtimali vardır. Soygunu gerçekleştirecek kişi kapı, pencere veya diğer açılabilir alanlardan erişim sağlamak için binayı kontrol eder. Bu güvenlik derecesine sahip yerler daha çok büyük konut alanları veya küçük ticari tesislerdir.
Grade-3: Oldukça önemli derecede riskli eşya/mal içeren yerler için kullanılan derecelendirmedir. Zorla içeri girilmesi için iyi bir neden vardır ve yüksek maddi değere sahip eşya/mal içerir. Soygunu gerçekleştirecek kişi büyük bir olasılıkla kapı, pencere veya diğer açılabilir alanlardan içeriye erişim sağlar. Bu güvenlik derecesine sahip yerler bankalar, elektronik eşya mağazaları, depolar, araba galerileri gibi ticari tesislerdir.
Grade-4:Çok riskli eşya/mal içeren;organize saldırı ve soygun hedefi olabilecek yerler için kullanılan derecelendirmedir. Bu yerler için güvenlik önemli bir etkendir. Soygunu gerçekleştirecek kişinin soygun için detaylı plan yapması beklenir ve hırsız alarm sisteminin algılamasını engellemek için gerekli bilgi ve cihazlara sahiptir. Soygunu yapacak kişinin kat, duvar veya tavandan içeriye erişim sağlayacağı kabul edilir. Büyük bir ihtimalle soygunu yapacak kişi yalnız değildir. Bu güvenlik derecesine sahip yerlere örnek olarak askeri tesisler, devlet araştırma geliştirme binaları, bankaların nakit kasaları verilebilir.
